Xəbər lenti

Kamaləddin Qafarov: “Ermənistanın  fitnəkarlıqlarıı hərbi  əməliyyatları qaçılmaz etdi”

“Bu gün Azərbaycanın 2020-ci ilin sentyabr-noyabr ayları ərzində apardığı və tarxi Zəfərlə başa çatdırdığı Vətən müharibəsinin gedişini və nəticələrini təhlil edərkən, ilk növbədə bu müharibəni qaçılmaz edən obyektiv tarixi faktlar qeyd olunmalıdır. Bu faktlardan ən önəmlisi də hələ 200 il bundan əvvəl çar Rusiyasının siyasətinə və maraqlarına uyğun olaraq tarixi Azərbaycan torpaqlarına ermənilərin köçürülməsidir. Məhz həmin vaxtdan ermənilər xalqımıza qarşı düşmənçilik və dözümsüzlük siyasətinə başlamışlar.”

Bunu mətbuata verdiyi açıqlamasında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı Kamaləddin Qafarov deyib.

Millət vəkili bildirib ki, iki əsrdən çox müddət ərzində ermənilər məskunlaşdıqları ərazilərdə Azərbaycan toponimlərini dəyişməklə, münbit əraziləri ələ keçirməklə və azərbaycanlıları sıxışdırmaqla məşğul olublar. Çar hakimiyyətinin süqutu və Rusiyada bolşevik rejiminin hakimiyyətə gəlməsi ilə erməni millətçiləri daha da azğınlaşmış və azərbaycanlılara qarşı bir neçə il ərzində kütləvi qırğınlar, qətliamlar həyata keçirmişlər. O cümlədən, onlar 1905-1907-ci və 1918-ci illərdə yüz minlərlə soydaşımızı vəhşicəsinə qətlə yetirmişlər. 1918-1920-ci illər isə xalqımızın yaddaşında erməni silahlı quldur dəstələrinin xüsusi qəddarlığı ilə yadda qalmışdır. Azərbaycan tarixinin acı həqiqətlərindən biri də xalqımıza qarşı 1918-ci ilin 30 mart - 3 aprel tarixlərində ermənilər tərəfindən törədilmiş amansız soyqırımı hadisələri ilə bağlıdır. Erməni millətçi ideoloqlarının xəstə təxəyyüllərinin məhsulu olan mifik “Böyük Ermənistan” ideyasının gerçəkləşdirilməsi məqsədilə tarixin müxtəlif mərhələlərində soydaşlarımıza qarşı etnik təmizləmə, deportasiya və soyqırımlarının həyata keçirilməsi artıq bütün dünyaya məlum olan danılmaz faktdır. 1918-ci il hadisələri də Azərbaycan xalqının başına gətirilən bu dəhşətli müsibətlərdən biridir. Həmin illərdə İrəvanda, Dərələyəzdə, Zəngəzurda, Göyçədə, Tiflisdə, Naxçıvanda, Bakıda, Gəncədə, Şamaxıda, Qubada, Lənkəranda, Qarabağda, Muğanda, Göyçayda on minlərlə dinc azərbaycanlı əhali soyqırımına məruz qoyulub, yaşadıqları yerlərdən qovulub, onlara işgəncələr verilib, yüzlərlə yaşayış məntəqəsi dağıdılıb yerlə yeksan edilib, mədəniyyət abidələri, məscid və qəbiristanlıqlar dağıdılıb və talan edilib.”
Deputat qeyd edib ki, Azərbaycanlıların öz tarixi-etnik torpaqlarından qovulması prosesi sovet dönəmində də davam etdirilmişdir: “Həmçinin belə bir tarixi faktı da qeyd etmək lazımdır ki, azərbaycanlıları tarixən yaşadıqları ərazilərdən, öz dədə-baba torpaqlarından kütləvi deportasiyası Sovet dövründə də davam etmişdir. Tarixi Azərbaycan ərazilərində yaradılmış Ermənistanda yaşayan 150 minə yaxın azərbaycanlı 1948-1953-cü illərdə öz tarixi dədə-baba yurdlarından deportasiya olunaraq Azərbaycanın Kür-Araz düzənliyində yerləşdirilmişdir. 1988-ci ildə daha 300 minə yaxın azərbaycanlı öz doğma yurdundan qovulmuş, bununla da Ermənistan monoetnik dövlətə çevrilmişdir. 1988-ci ildə başlayan Qarabağ hadisələri, erməni ideoloqlarının “dənizdən dənizə Ermənistan” adlı sərsəm ideyasını reallaşdırmaq cəhdi kəndlərin, şəhərlərin dağılması, on minlərə günahsız insanın ölümü, yüz minlərlə azərbaycanlının öz tarixi torpaqlarından didərgin düşməsi ilə nəticələnmişdir. 1988-1994-cü illər ərzində xarici havadarları tərəfindən silahlandırılan ermənilər Azərbaycan ərazisinin 20%-ni işğal etmişlər. İşğal zamanı yaşayış məntəqələri dağıdılmış, dinc əhali amansızcasına qətlə yetirilmişdir. Başlıbel, Ağdaban və Baqanis-Ayrım kəndlərində törədilmiş vəhşiliklər erməni faşizminin əsl simasını göstərir. Bəşəriyyətin ən qanlı faciələrindən olan Xocalı soyqırımı da bu aqressiv və cinayətkar erməni siyasətinin bariz təzahürlərindən biri kimi baş vermişdir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev bu bəşəri cinayət barədə belə deyib: “Xocalı faciəsi erməni millətçilərinin yüzilliklər boyu türk və Azərbaycan xalqlarına qarşı apardığı soyqırımı və etnik təmizləmə siyasətinin qanlı səhifəsi idi”. Həqiqətən də XX əsrin sonunda törədilmiş bu qətliam sadəcə Azərbaycan xalqına deyil, bütün Türk dünyasına, bütün bəşəriyyətə qarşı yönəlmiş ən ağır cinayətlərdən biridir. Xocalı soyqırımı zamanı 613 nəfər, o cümlədən 106 qadın, 63 azyaşlı uşaq, 70 qoca öldürülmuş, 8 ailə tamamilə məhv edilmiş, 25 uşaq hər iki valideynini, 130 nəfər valideynlərindən birini itirmiş, 1000 nəfər müxtəlif yaşlı dinc sakin aldığı güllə yarasından əlil olmuşdur. Öz amansızlığına, vəhşiliyinə görə Xocalı soyqırımı ötən əsrin Xatın, Xirosima, Naqasaki və Sonqmi kimi dəhşətli faciələri ilə bir sırada durur.

Daha sonra K.Qafarov vurğulayıb ki, ermənilərin tarixi ərazilərimizdə həyata keçirdikləri soyqırımı siyasətinə araşdırılması və həqiqətlərin dünyaya yayılması işinə Ümummilli Lider Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə başlanılmışdır: “Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra “Mart qırğınları” mövzusu da qadağan olunmuş mövzuya çevrildi. Yalnız xalqımız öz müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra, 1998-ci il martın 26-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin imzaladığı “Azərbaycanlıların soyqırımı haqqında” Fərmanda azərbaycanlılara qarşı 1918-ci ildə törədilmiş dəhşətli söyqırımı hadisələrinə müvafiq siyasi qiymət verilib və 31 mart “Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü” elan edilib. Ulu Öndər tərəfindən imzalanmış bu Fərman 1918-ci il hadisələri ilə bağlı aparılan tədqiqatlara yeni güclü təkan verdi. Məhz bundan sonra aparılmış araşdırmalar sayəsində bir çox yeni faktlar və sənədlər toplandı, Quba şəhərində kütləvi məzarlıq aşkarlandı. Üzə çıxmış tarixi faktlar 1918-ci ilin mart-aprel aylarında və sonrakı dövrlərdə erməni millətçilərinin həyata keçirdikləri qanlı aksiyaların coğrafiyasının daha geniş və faciə qurbanlarının sayının qat-qat çox olduğunu isbat edir.”

K.Qafarov qeyd edib ki, keçmiş Qarabağ münaqişəsinin məhz hərbi yolla həllini qaçılmaz edən səbəblərdən biri də beynəlxalq riyakarlıq, ikili standartlar siyasəti olmuşdur:
“Keçmiş Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanması üçün 1992-ci il 24 mart tarixində təsis olunmuş ATƏT-in Minsk Qrupu 29 illik fəaliyyəti dövründə məsələnin həllinə yox, dondurulmasına çalışmış və bununla da illər ərzində aparılan danışıqlar nəticəsiz qalmışdır. Həm işğalçıya, həm də işğala məruz qalmış tərəfə eyni münasibət bəslənilmiş və beynəlxalq qətnamələr kağız üzərində qalmışdır. Azərbaycan isə daim beynəlxalq hüquqa sadiqliyini nümayiş etdirmiş və münaqişənin danışıqlar vasitəsilə həllinə çalışmışdır. Digər bir mötəbər beynəlxalq təşkilat, BMT də işğalçı Ermənistana təzyiq göstərməkdə acizlik nümayiş etdirmiş, tərəfləri sülhə çağıran bəyanatlarla kifayətlənmişdir. BMT Təhlükəsizlik Şurasının Ermənistan silahlı qüvvələrinin işğal olunmuş Azərbaycan ərazilərindən dərhal çıxarılmasını tələb edən 4 qətnaməsi 27 il kağız üzərində qalmış və icra olunmamışdır. Bütün bu illər ərzində Ermənistan işğal altında saxladığı Azərbaycan ərazilərini acınacaqlı vəziyyətə salmış, şəhər və kəndlərdə infrastrukturu tamamilə məhv etmiş, Azərbaycana milyardlarla dollar dəyərində maddi ziyan vurmuş, işğalçı siyasətini davam etdirərək ərazilərimizdə təxribatlar törətmiş, təmas xətti boyunca yaşayan dinc əhalimizə mütəmadi atəş açmış, onların rahat yaşamasına imkan verməmişdir. Erməni qəsbkarlarının bütün dünyada olan havadarları Azərbaycanı işğal aktı ilə barışdırmaq, müvəqqəti itirilmiş ərazilərdən birdəfəlik imtina etdirmək üçün var qüvvələri ilə çalışdılar. İşğaldan azad edilməsinin yeganə yolunun hərbi yol olduğu getdikcə özünü daha qabarıq şəkildə büruzə verməkdə idi. Buna görə də möhtərəm dövlət başçımız bizim hazırlaşmalı olduğumuzu heç zaman gizlətməyib. Bütün bu illər ərzində Azərbaycan Prezidenti deyirdi ki, sülh yolu ilə məsələ həll olunmasa, biz müharibə yolu ilə bunu həll edəcəyik. Buna görə də dövlətimizin başçısı tərəfindən bütün bu illər ərzində Azərbaycanın inkişafı, güclü iqtisadiyyata, qüdrətli orduya sahib olması istiqamətində gərgin və məqsədyönlü iş aparıldı. 2016-cı il aprel ayında Lələtəpə və 2020-ci il iyul ayında Tovuz döyüşləri zamanı Azərbaycan bu işğala öz gücünə son qoymaq iqtidarında olduğunu bütün dünyaya nümayiş etdirmişdi. Lakin Ermənistan bu döyüşlərdən də nəticə çıxarmadı. Azərbaycana qarşı təxribatlar davam etdirildi və 2020-ci il 27 sentyabr tarixində Ermənistan Azərbaycanın yaşayış məntəqələrini və döyüş mövqelərini şiddətli artilleriya atəşinə tutmaqla hərbi qulluqçularla yanaşı 11 dinc sakinin, o cümlədən 2 uşağın ölümünə səbəb oldu. Düşmənin hərbi təxribatını dəf etmək və təcavüzünə son qoymaq məqsədilə Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanı İlham Əliyev dərhal bütün cəbhə boyu əks-hücuma keçmək əmrini verdi. 44 gün davam edən Vətən müharibəsinin nəticəsi olaraq. Azərbaycan Ordusu Müzəffər Ali Baş Komandanın rəhbərliyi ilə ölkənin ərazi bütövlüyünü, tarixi ədaləti, beynəlxalq hüququ bərpa etmiş oldu. 2020-ci il noyabrın 10-da Azərbaycan Prezidenti, Ermənistanın baş naziri və Rusiya Prezidenti münaqişə zonasında atəşin və bütün hərbi əməliyyatların tam dayandırılması barədə bəyanat imzalayıblar. 1 dekabr tarixi etibarı ilə Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünü bərpa etdi. Bu 44 günlük müharibə Azərbaycan torpaqlarının uzun müddət davam edən işğalına son qoydu. – Vətən müharibəsində 2907 Azərbaycan hərbçisi şəhid olmuş, mindən çox əsgər yaralanmış, 7 nəfər itkin düşmüşdür”.

Sonda K.Qafarov bu məqamı da vurğulayıb ki, 27 sentyabr – Anım Günü bütün şəhidlərimizə, müharibə iştirakçılarına və qazilərə ən böyük hörmət və ehtiramım göstəricisidir: “Bu gün Azərbaycan dövləti qalib dövlət kimi yaşayır və bundan sonra müzəffər xalq və qalib ölkə kimi əbədi yaşayacaq. Vətən müharibəsində qəhrəmancasına döyüşmüş, Azərbaycan Bayrağını işğaldan azad edilən torpaqlarımızda dalğalandırmış, ölkəmizin ərazi bütövlüyü yolunda canlarını fəda etmiş əsgər və zabitlərimizə, bütün şəhidlərimizə dərin ehtiram əlaməti olaraq Ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyev 27 sentyabr – Vətən müharibəsinin başladığı günün Azərbaycan Respublikasında Anım Günü kimi qeyd olunması ilə bağlı 2020-ci 2 dekabr tarixində Sərəncam imzalamışdır. Bu addım şəhid ruhlarına, şəhidlərin doğmalarına ali ehtiramın göstəricisidir. Eyni zamanda, Bakıda Vətən Müharibəsi Memorial Kompleksi və Zəfər Muzeyi inşa olunacaqdır. Bakıda, şəhərimizin ən gözəl yerlərinin birində İkinci Qarabağ müharibəsinin qəhrəmanlarının şərəfinə möhtəşəm abidə ucaldılacaqdır. Azərbaycan öz qəhrəmanlarını heç zaman unutmayacaq, şəhidlərimizin müqəddəs ruhu xalqın qan yaddaşında əbədi yaşayacaqdır”.

Zərəçəkənlər Ali Məhkəmənin ədalətinə inanırlar

2020-ci ilin yanvar ayında Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinin 700 minlik dələduzluqda təqsirləndirilən İlham Xıdırova və Nazim Mustafayevə çıxardığı hökm zərərçəkənləri tam qane etməsə də, az qala bütün aparıcı KİV bu hadisəni ədalət mühakiməsinin qələbəsi kimi təqdim etmişdi. İttihama görə, İ.Xıdırovla N.Mustafayev Rusiyadan kompressor avadanlıqları gətirib satmaq adı ilə bir neçə şəxsdən, o cümlədən, həm də öz qohumlarından külli miqdarda pul alaraq onlara qazanc verəcəklərini vəd edib, lakin həmin şəxsləri aldadıblar.

Amma məlum olanda ki, məhkəmənin hökmü ilə 9 il 6 ay müddətinə azadlıqdan məhrum edilmiş həmin şəxslər – İ.Xıdırov və 5 il iş kəsilmiş N.Mustafayev çox keçmədən bəraət alıb azadlığa çıxıblar, o halda istər-istəməz sual yaranır: Görəsən, hansı səbəblər məhkəmənin məsələyə yanaşmasını 180 dərəcə əks istiqamətə dəyişib?

Zərər yetirənlər dörd və daha artıq sayda üzvü olan mütəşəkkil dəstədir

İş üzrə ən böyük zərərə məruz qalan şəxs – Bakı şəhər sakini Muradlı Elxan Rafiq oğlu redaksiyamıza müraciət edərək bildirib ki, CM-nin 178.3.2-ci maddəsi ilə Bakı Agır Cinayətlər Məhkəməsinin 19 fevral 2019-cu il tarixli hökmü ilə (İş № 1(101)-108/2019) məhkum edilmiş və sonradan bəraət almış Xıdırov İlham Kərim oğlu və Mustafayev Nazim Rafiq oğlu, eyni zamanda Samir İlham oğlu Xıdırov, Zaur Sarvan oğlu Əliyev və digərləri qabaqcadan əlbir olaraq onun xüsusulə külli məbləğdə vəsaitini, 620 000 (altı yüz iyirmi min) ABŞ dollarında, alınan günü rəsmi məzənnəsi ilə toplam olaraq 610 299 AZN vəsaitini iş görmək adı altında dələduzluq yolu ilə almış və öz şəxsi məqsədlərinə xərcləmişlər.

E.Muradlı istintaqa verdiyi ifadələri xatırladaraq bildirib ki, Nazim Mustafayev onun rəhbəri olduğu “ATE Construction” MMC-də işçi olub. Həmin vəsaiti Nazimin onu tanış etdiyi İlham Xıdırovun şəxsən özünə və adları çəkilən digər şəxslərin vasitəsilə 22.12.2014-ci il tarixdən 11.01.2016-cı il tarixədək müxtəlif vaxtlarda hissə-hissə vermişdir. Pullar ondan kompressor avadanlıqlarının alqı-satqısı adı ilə alınsa da, həmin şəxslər pulları öz şəxsi məqsədlərinə sərf etmişlər:

“Ali Məhkəmənin Cinayət Kollegiyasının 10.02.2021-ci il tarixli, 1(102)-154/2021 saylı Qərarında Bakı Yasamal rayon Məhkəməsinin 17.04.2018-ci il tarixli, 2(004)-2028/2018 saylı Qətnaməsinə istinad edilərək təqsirləndirilən şəxslərin əməllərinin sübutlarının kifayət qədər olmaması qənaətinə gəlməsi başa düşülən deyil. Belə ki, İlham Xıdırov və Nazim Mustafayevin Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinə məndən pulları almaları haqda kifayət qədər etiraf ifadələri öz əksini məhkəmənin 19 fevral 2019-cu il tarixli, 1(101)-108/2019 saylı Hökmündə tapmışdır. Hətta İlham Xıdırov ifadəsində bildirmişdir ki, “Elxana olan borcundan imtina etmir, həmin pulları ödəyəcəkdir”. Nazim Mustafayev də öz ifadəsində Zaur Əliyevin təşkilatçı olduğunu təsdiq etmişdir. Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsində ifadə verən Zaur Əliyev isə bildirmişdir ki, o, “müxtəlif adamlardan pul alıb başqa şəxslərə verməklə” məşğul olubdur və bu yolla da pul qazanıbdır, fəaliyyətində Elxan kimiləri çox olubdur. Deməli, N.Mustafayev, İ.Xıdırov, S.Xıdırov və Z. Əliyev sabit mütəşəkkil dəstə kimi fəaliyyət göstərmişlər”.

E.Muradlı hesab edir ki, məhkəmə aşkar saxtakarlığa və onu sübut edən dəlillərə göz yumub. Bütün bunlar barədə bir az sonra. Hələliksə…

Prosesin təsviri

İttihama görə, Xıdırov İlham Kərim oğlu həmçinin etibardan sui-istifadə və aldatma yolu ilə özgənin əmlakını ələ keçirmə məqsədi və tamah niyyəti ilə etibarlarından sui-istifadə edib neft kompressorları biznesi ilə məşğul olub qazanc verəcəyi adı ilə yalan vəd verib aldadaraq, vahid niyyətlə əhatə olunmuş qəsdlə 2015-ci ilin mart-aprel aylarında qohumu (qardaşının baldızı) Familə Xudum qızı Cəfərovanın bir neçə dəfəyə ümumilikdə həmin dövrün məzənnəsi ilə 29503,6 manat təşkil edən 28000 ABŞ dolları pulunu, eyni üsul, məqsəd və niyyətlə tanışı Abdullayeva Gülnaz Süleyman qızının 2015-ci ilin aprel və oktyabr aylarında iki dəfəyə 12000 və 13000 ABŞ dolları pulunu alıb ələ keçirərək ümumilikdə xeyli miqdarda, yəni, 26245,9 manat ziyan vuraraq dələduzluq etmişdir. Öz qardaşı oğlu Xıdırov Elxan Rövşən oğluna da eyni vədi verərək ümumilikdə 50000 ABŞ dolları pulunu alıb ələ keçirərək, ona külli miqdarda, həmin dövrün məzənnəsi ilə 52480 manat ziyan vuraraq dələduzluq etmişdir.

Xıdırov İlham Kərim oğlu və Mustafayev Nazim Rafiq oğlunun barələrində Bakı Apellyasiya Məhkəməsinin Cinayət Kollegiyasının 08 dekabr 2017-ci il tarixli qərarına əsasən, həbs qətimkan tədbiri seçilmiş və Penitensiar Xidmətin Bakı İstintaq Təcridxanasında saxlanılmışlar. Xətai Rayon Məhkəməsinin 11 yanvar 2018-ci il tarixli qərarına əsasən Nazim Mustafayevin həbs qətimkan tədbiri ev dustaqlığı qətimkan tədbiri ilə əvəz edilmiş və həmin tarixdə həbsdən azad olunmuş, Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinin 28 avqust 2018-ci il tarixli qərarına əsasən ev dustaqlığı qətimkan tədbiri qüvvədə saxlanılmışdır.

Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsi 19 fevral 2019-cu il tarixdə İlham Xıdırovun və Nazim Mustafayevin AR Cinayət Məcəlləsinin 178.3.2-ci maddəsi ilə təqsirləndirilmələrinə dair cinayət işinə açıq məhkəmə iclasında baxaraq, çıxardığı hökmlə onları həmin maddə ilə nəzərdə tutulmuş cinayət əməlini törətməkdə təqsirli bilmiş, İlham Xıdırovu 9 il 6 ay, Nazim Mustafayevi 5 il müddətə azadlıqdan məhrum etmə cəzasına məhkum etmişdi. Zərərçəkmiş şəxs – mülki iddiaçı Muradlı Elxan Rafiq oğlunun cavabdehlərə qarşı mülki iddiaları qismən təmin olunmuş, Xıdırov İlham Kərim oğlundan 563549 manat, Mustafayev Nazim Rafiq oğlundan 46765 manat tutularaq Muradlı Elxan Rafiq oğluna ödənilməsi hökmdə öz əksini tapmışdı. Digər zərərçəkmiş şəxslərə gəldikdə isə, onlara vurulmuş maddi ziyanla bağlı mülki mühakimə icraatı qaydasında məhkəməyə müraciət etmək hüquqlarının olması izah edilmişdi. Bundan başqa, məhkəmə hökm etmişdi ki, həmin iş üzrə Sumqayıt şəhər məhkəməsinin 20 fevral 2018-ci il tarixli qərarına əsasən üzərinə həbs qoyulmuş Xıdırov İlham Kərim oğluna məxsus Abşeron rayonu, Saray qəsəbəsi, Aşıq Ələsgər küçəsi, 12 saylı fərdi yaşayış evinin “Xalq Bank” ASC tərəfindən ipoteka ilə yüklü edilməsi və Abşeron rayon məhkəməsinin 09 oktyabr 2018-ci il tarixli qətnaməsinə əsasən, tutmanın ipoteka predmetinə yönəldilməsi nəzərə alınsın; Sumqayıt şəhər məhkəməsinin 20 fevral 2018-ci il tarixli qərarı ilə Xıdırov İlham Kərim oğluna məxsus Abşeron rayonu, Saray qəsəbəsi, Yeni məhəllə, 146 saylı fərdi yaşayış evinin üzərinə qoyulmuş həbs götürülsün.

Hökmdən məhkum edilmiş şəxslərin müdafiəçiləri, eləcə də zərərçəkmiş şəxs Xıdırov Elxan Rövşən oğlu və zərərçəkmiş şəxs – mülki iddiaçı Muradlı Elxan Rafiq oğlu ayrı – ayrılıqda apellyasiya şikayəti vermişlər. Birincilər məhkumların əməllərində cinayət tərkibi olmadığını hesab etdikləri üçün Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinin məlum hökmünün ləğv edilməsini, onların barəsində bəraət hökmünün çıxarılmasını xahiş etmişlər.

Zərərçəkmiş E.Muradlı Bakı Apellyasiya Məhkəməsinin Cinayət Kollegiyasından xahiş etmişdi ki, Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinin 19 fevral 2019-cü il tarixli Hökmündə dəyişiklik edilərək, İlham Xıdırova və Nazim Mustafayevə daha ağır cəza təyin edilməsi və özünün mülki iddiasının tam həcmdə (əsas məbləğ 620 000 ABŞ dolları və bu müddət ərzində əldən çıxmış fayda olaraq 360 000 ABŞ dolları məbləğləri) təmin edilməsi barəsində qərar qəbul edilsin; hökmdə göstərilən kimi, ona vurulan ziyanın Azərbaycan manatı ilə deyil, ABŞ dollarında göstərilməsi və vurulan ziyanın tərəflər arasında bölünməyərək dəstə üzvləri tərəfindən tam həcmdə ödənilməsi haqda qərar qəbul edilsin; eləcə də cinayət əməlinin təşkilatçısı olan Əliyev Zaur Sarvan oğlunun istintaqa cəlb edilməsi haqda xüsusi Qərardad çıxarılsın.

Zərərçəkmiş Xıdırov Elxan Rövşən oğlu da apellyasiya şikayətində Xıdırov İlham Kərim oğluna daha ağır cəza təyin olunmasını, İlhama məxsus Abşeron rayonu, Saray qəsəbəsi, Yeni məhəllə, 146 saylı fərdi yaşayış evinin üzərinə yenidən həbs qoyulmasını xahiş etmişdi.

Lakin Bakı Apellyasiya Məhkəməsi 31 may 2019-cu il tarixli (İş № 1(103) 587/2019) Qərarı ilə apellyasiya şikayətlərinin heç birini təmin etməmişdi. Sonra Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinin 19 fevral 2019-cu il tarixli hökmü ilə Xıdırov İlham Kərim oğlunun AR CM-nin 178.3.2-ci maddəsi ilə məhkum edilməsinə dair cinayət işi üzrə Bakı Apellyasiya Məhkəməsinin 31 may 2019-cu il tarixli qərarından məhkumun müdafiəçisi Ali Məhkəmənin Cinayət Kollegiyasına kassasiya şikayəti vermişdir. Maraqlıdır ki, Ali Məhkəmənin Cinayət Kollegiyası 10.02.2021-ci il tarixdə kassasiya şikayətini qismən təmin edərək Bakı Apellyasiya Məhkəməsinin Xıdırov İlham Kərim oğlu barəsində olan 31 may 2019-cu il tarixli qərarını ləğv etmiş, cinayət işinin apellyasiya məhkəməsində yeni məhkəmə baxışına təyin edilməsi barədə qərar çıxarmışdır.

Öz növbəsində Bakı Apellyasiya Məhkəməsinin Cinayət Kollegiyası 14.12.2021-ci il tarixdə çıxardığı yeni Hökmlə Ali Məhkəmənin Mülki Kollegiyasının qərarından irəli gələn tələbləri artıqlamasıyla yerinə yetirmişdir. Yeni hökmlə Xıdırov İlham Kərim oğlunun və Mustafayev Nazim Rafiq oğlunun apellyasiya şikayətləri təmin olunmuş, onlara bəraət verilərək, dərhal məhkəmə iclası zalında həbsdən azad olunmuşlar. Apellyasiya şikayətləri təmin olunmayan zərərçəkmişlər Muradlı Elxan Rafiq oğlunun və Xıdırov Elxan Rövşən oğlunun verdikləri mülki iddiaları baxılmamış saxlanılmışdır.

Aşkar saxtakarlıq faktlarına hüquqi qiymət verilməyib.

E.Muradlının redaksiyaya göndərdiyi müraciətnaməsinə qoşma etdiyi sənəd surətləri arasında onun İlham Xıdırovla 22 iyun 2015-ci il tarixində Nazim Mustafayevin iştirakilə imzalamış olduqları “Birgə Fəaliyyət Müqaviləsi”, “nağd pulun təhvil-təslimi haqda Akt” və “Kassa məxaric orderi” vardır. Həmin sənədlərdə E.Muradlının İ.Xıdırova həmin tarixə qədər toplam olaraq verdiyi cəmi məbləğ 480 000 ABŞ dolları göstərilmişdir. E.Muradlı sonradan İlhamgilə verdiyi pulları aldıqlarının təsdiqi məqsədilə 05 mart 2017-ci il tarixli Üzləşmə Aktı tərtib edərək tərəflərə könüllü olaraq imza etdirmişdir. Aktda İ.Xıdırov özü həmin tarixə E.Muradlıya 510 000 ABŞ dolları borcu olduğunu hesablayıb yazmış və digəriləri də imzaları ilə təsdiqləmişlər. Elxan Muradlı imzalanma mərasimini təhlükəsizlik məqsədilə telefonuna yazmış, sonradan Bakı Şəhər Baş Polis İdarəsinə şikayət etdiyi vaxt istintaqa təqdim etmişdir:

“2016-cı ilin yanvar-fevral aylarında Samir və İlham Xıdırovlar mənimlə dəfələrlə gəlib görüşdülər və əlavə olaraq məndən 142500 ABŞ dolları tələb etməyə başladılar. Hətta Samir məni təhdid edirdi ki, əgər pulu verməsəm, verdiyim pullar batacaq. İlham Xıdırov öz şəxsi e-mail ünvanından tələb olunan pulların təyinatı haqda məlumat göndərdi və guya mənim puluma gətirilən 11 ədəd kompressoru saxlanca verməklə göstərilən məbləği istədi. Mən bunların dələduz olduğunu başa düşdüyümdən və verilən pulları aldıqlarını öz imzaları ilə təsdiq etmələrini tələb etdim. 05.03.2017-ci il tarixində Bakı şəhəri, Həsən Əliyev küçəsində yerləşən ofisimdə İlham-Samir Xıdırovlar, Nazim Mustafayev və Zaur Əliyevin iştirakilə biz alınan-verilən pulların təsdiqi olaraq Üzləşdirmə Aktına imza etdik. Bunlar mənim puluma alınan 11 ədəd kompressoru aparıb dediyim yerə qoydular. Üzləşdirmə Aktına imza olunan günün səhərisi, 06.03.2017-ci il tarixində rəsmi ərizə ilə Bakı Baş Polis İdarəsinə şikayət etdim. Növbəti gün Zaur Əliyevlə Nazim Mustafayev yaşadığım binaya gəlmiş və məni axtarmağa başlamışlar. Mən yekunda Zaurun telefonunu götürüb bildirdim ki, son istədikləri pul verilməyəcək, onların dələduzluq niyyətləri mənə bəllidir, verilən pullarımı qaytarsınlar”.

E.Muradlı bildirir ki, İlham Xıdırov Qazaxıstan Respublikasında olanda oğlu Samir Xıdırov Yasamal rayon məhkəməsinə ona qarşı pul öhdəliklərinin saxlancda olan 11 ədəd kompressor avadanlığının 170 min ABŞ dolları məbləği ilə əvəzləşdirilməsi ilə bağlı iddia ərizəsi vermiş, Yasamal rayon Məhkəməsi 17.04.2018-ci il tarixli, 2(004) – 2028/2018 saylı Qətnaməsi ilə haqlı olaraq həmin əmlakların girov (ipoteka) predmeti olmadığı səbəbindən iddiaçının tələbinin təmin edilməsini rədd etmişdir:

“İlham Xıdırovun Saray qəsəbəsində yerləşən evinin həyətində yerləşən 11 ədəd 305 ВП 16/70 markalı guya “Borets” zavodunun istehsalı olan kompressor avadanlıqları 2014-cü ilin iyun-iyul aylarında Azərbaycana gətirilmiş və toplam gömrük dəyəri 30 511,16 AZN məbləğində bəyan edilərək ölkəyə idxal edilmişdir. Mən sonradan araşdırdım ki, “Borets” zavodu 2011-ci ildə fəaliyyətini dayandırıb. Adı, ünvanı, telefon nömrəsi bəlli Tula şəhər sakini ilə danışığım zamanı öyrəndim ki, İlham kompressorları ondan birini 3-7 min ABŞ dolları aralığında, ortalama 5 000 ABŞ dollarına almışdır. Samir Xıdırovun qeyri-qanuni hərəkətləri ilə kompressor avadanlıqlarına dəyərindən dəfələrlə artıq məbləğdə qiymət qoydurulmuş, bu zaman qiymətləndirici qəsdən aldadılmış, qiymətləndirmə proseduru düzgün həyata keçirilməmişdir. İlham Xıdırovun oğlu Samir Xıdırov “LaLaFo” köhnə məişət əşyalarının alqı-satqı saytına kompressor satışı elanı yerləşdirmiş və Qiymətləndici şirkəti aldadaraq 1 milyon AZN-dək süni qiymət artırılmaqla alış və bazar dəyərindən dəfələrlə yüksək qiymət qoyulmasına nail olmuş, sonradan həmin elanı silmişdir”.

Ali Məhkəmənin Cinayət Kollegiyası iş materiallarından belə nəticəyə gəlmişdir ki, İlham Xıdırov Elxan Muradlının qarşısında öhdəliklərini qismən yerinə yetirmiş, “birgə biznesdən əldə olunmuş mənfəət bərabər bölünmüş”, ancaq daha sonra baş vermiş iqtisadi böhran, o cümlədən Qazaxıstandakı uğursuz kommersiya fəaliyyəti nəticəsində İlham Xıdırovdan asılı olmayan səbəblərdən öhdəlik tam yerinə yetirilməmişdir. Lakin Elxan Muradlı bununla razılaşmır:

“İlhamın Qazaxıstanda gördüyü işlərdən mənim xəbərim yox idi. Sonralar Nazim Mustafayev bildirdi ki, İlham məndən aldığı puldan 400 000 ABŞ dolları götürərək Qazaxıstana rels alverinə getmişdir. Bu işi o H.Əliyev adına Neft-Emalı Zavodunda nəqliyyat şöbəsində rəhbər vəzifədə işləyən yaxın bir qohumu vasitəsilə görür. Mən pulumun təcili qaytarılmasını tələb etdim, lakin İlham Qazaxıstanda idi. Oğlu Samir mənə bildirdi ki, atasının Qazaxıstanda işləri yaxşı gedir, narahat olmayım, uzağı 2016-cı ilin sentyabr ayına qədər qayıdıb mənim bütün pullarımı qaytaracaqdır. Mən Samirdən pullarımın kompressor alveri üçün alındığını deyəndə Samir məni sakitləşdirdi, bildirdi ki, “Sizin pula atam 25 ədəd kompressor gətirib” və 2016-cı ilin iyul-avqust aylarında yalandan məni apararaq “Ulduz” metrosunun yanındakı həyətdə Nəsib adlı digər şəxsə məxsus 14 ədəd kompressorları göstərdi ki, bunlar da Sizin pula gətirilib. Nəsib Bakı şəhər BPİ-də verdiyi ifadəsində bildirib ki, Samir ona alıcı kimi ora adam apardığını deyərək aldatmışdır, kompressorlar ona məxsusdur və Xıdırovlara heç bir aidiyyatı yoxdur. Belə olan halda görəsən, Ali Məhkəmənin Cinayət Kollegiyasının hörmətli üzvləri “qismən yerinə yetirilmiş öhdəlik” deyəndə nəyi nəzərdə tuturlar – qiyməti, keyfiyyəti, likvidliyi, ölkəyə gətirilmə tarixi aşkar saxtalaşdırılmış kompressorlarımı?”

Zərərçəkmiş şəxslər Ali Məhkəməyə kassasiya şikayəti veriblər

E.Muradlı digər zərərçəkənlərin də onunla eyni aqibəti bölüşdüklərini və birlikdə Ali Məhkəməyə kassasiya şikayəti vermişlər:

“Ali Məhkəmənin Cinayət Kollegiyası Gülnaz Abdullayevanın təqdim etdiyi diskdəki səs yazısının montaj olub-olmamasının ekspertiza ilə yoxlanılmadığını irad tutub. Maraqlı idi ki, Ali Məhkəmənin Cinayət Kollegiyası Gülnazın pulunu qaytardığını deyən İlhamın sözlərinin səmimiliyinə inandığı halda, daha əvvəl ibtidai istintaqda sübut kimi qəbul olunmuş (sonra isə diskin boş olduğu deyilərək “yoxa çıxmış”) səs yazısının, eləcə də Gülnazın qızı Vəfanın və onun rəfiqəsi S.Qədiməliyevanın şahid ifadələrinin doğruluğuna şübhə edir, Gülnazla İlhamın pul çəkişmələrini əks etdirən telefon yazışmalarının üstündən sükutla keçir?.. Zərərçəkmişlərdən Familə Cəfərovanın da iddiası Ali Məhkəmənin Cinayət Kollegiyası tərəfindən şübhə altına alınmışdır. Kollegiya üzvləri üçün yenə də İlham Xıdırovun birinci instansiya məhkəməsində verdiyi ifadə inandırıcı olmuşdur. Həmin ifadəyə görə, guya Elxan Xıdırov öz xalası Familə Cəfərovanı öyrədib ki, yalandan əmisi İlham Xıdırovun üzünə dursun, onu da aldatdığını, pulunu mənimsədiyini desin. Şahid kimi dindirilən Məsimov İlqar İlham oğlunun Familə Cəfərova ilə oxşar məzmunlu ifadə verməsi də məhkəmənin gəldiyi nəticəyə təsir göstərməmişdir… Ali Məhkəmənin Cinayət Kollegiyası zərərçəkmişlərdən Elxan Xıdırovun İlham Xıdırova pul verdiyini təsdiqləyən hal şahidləri Baxış İbadovun, Vəli Xankişiyevin, Ziyafət Abdinovanın ifadələri arasında da mücərrəd ziddiyyətlər tapmışdır. İlhamın lehinə olmayan bir çox başqa xüsusatlar kimi həmin ifadələr də məhkəmə materiallarında sadəcə məlumat olaraq ötmüş, qiymətləndirilməmişdir. İlham Xıdırovun qardaşı oğlu Elxan Xıdırova borc qarşılığında vermiş olduğunu və borcunu bağladığını iddia etdiyi 6 sot torpaq sahəsi də İlhamın deyilmiş, Sumqayıt Bələdiyyəsinin mülkiyyətindədir və İlham Xıdırova icarəyə verilibmiş”.

Baş Prokurorluq Bakı Apellyasiya Məhkəməsinin Cinayət Kollegiyasının qeyd edilən qərarı ilə razılaşmayaraq, Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin Cinayət Kollegiyasına kassasiya protesti vermişdir.

Zərərçəkənlər bu dəfə çox ümidlidirlər və inanırlar ki, indiyədək bu məsələyə baxan məhkəmə instansiyalarından və hakimlərdən fərqli olaraq, Ali Məhkəmənin hakimi Nazim Mövsümov işə ədalətli yanaşacaq.

Mövzuya qayıdacağıq.

 



Dünyada 567 824 848 nəfərdə koronavirus aşkarlanıb.

Bu barədə Oxu.Az-ın onlayn statistikasında qeyd olunur.

 

Virusdan 6 387 753 xəstə ölüb, 538 920 528 nəfər sağalıb.

Virusa yoluxma sayına görə ilk beşlikdə olan dövlətlər ABŞ (91 275 149), Hindistan (43 767 534 nəfər), Braziliya (33 301 118 nəfər), Fransa (33 016 578 nəfər) və Almaniyadır (29 692 989 nəfər).

Sərhəd qonşularımız arasında Rusiyada 18 490 296, Türkiyədə 15 297 539, İranda 7 278 478, Gürcüstanda 1 667 453, Ermənistanda isə 423 771 nəfərdə koronavirus aşkar edilib.

Azərbaycanda koronavirusa yoluxan 794 588 nəfərin 9 723-ü ölüb, 783 998 xəstə müalicə olunaraq sağalıb.  



Milli iftixarımız, Azərbaycan xalqının böyük oğlu, ümummilli lider Heydər Əliyev dövrümüzün siyasət nəhənglərindən biri kimi müasir dünya tarixində  əbədiyaşarlıq haqqı qazanmışdır.

Ardını oxu...



Azərbaycan Dövlət Aqrar Universitetinin (ADAU) Aqronomluq və Torpaqşünaslıq və aqrokimya fakültələri arasında ulu öndər Heydər Əliyevin anadan olmasının 99-cu ildönümünə həsr olunan bilik yarışı baş tutub.


Tədbirdə əvvəlcə ümumilli lider Heydər Əliyevin və torpaqlarımızın azadlığı uğrunda canından keçən şəhidlərimizin əziz xatirəsi yad olunub. Sonra Dövlət Himinin səsləndirilməsi ilə yarış başlanıb.

Yarışda ADAU-nun rektoru, AMEA-nın müxbir üzvü, professor İbrahim Cəfərov, elmi işlər üzrə prorektor, dosent Azad İbrahimov, EGE Universitetinin bir qrup alimi, fakültə dekanları, professor-müəllim heyəti, magistr və bakalavr tələbələr iştirak ediblər.

Ümumilikdə bilik yarışında “Zəfər” və “Uğur” komandası olmaqla 24 nəfər tələbə iştirak edib.

Yarışma Torpaqşünaslıq və aqrokimya fakültəsinin “Zəfər” komandasının qalibiyyəti ilə başa çatıb.

Sonda qaliblər təşəkkürnamə və hədiyyələrlə təltif olunublar. 



Səudiyyə Ərəbistanı kralı Salman bin Əbdüləziz Əl Səudun dəvəti ilə bu ölkədə səfərdə olan Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan Kəbədə Ümrə ziyarətini icra edib.

Ümrə ziyarətinə həmçinin Türkiyə Prezident Administrasiyasının sözçüsü İbrahim Kalın, milli müdafiə naziri Hulusi Akar, daxili işlər naziri Süleyman Soylu, ticarət naziri Mehmet Muş, ədliyyə naziri Bekir Bozdağ, mədəniyyət və turizm naziri Mehmet Nuri Ersoy da qatılıblar.

Mənbə: Haber Global



Oruc haqqında 6 yanlış stereotipləri təqdim edir.

Yanlışlıq: Çimmək, duş qəbul etmək olmaz.

Həqiqət: Olar. Sadəcə, başı bütünlüklə suyun altına salmaq (suya baş vurmaq) olmaz.

Yanlışlıq: Ağız suyunu (tüpürcəyi) udmaq olmaz.

Həqiqət: Oruc tutan şəxsin ağız suyunu udmasında heç bir məhdudiyyət yoxdur.

Yanlışlıq: Ağzı yaxalamaq və dişləri təmizləmək olmaz.

Həqiqət: Olar. Sadəcə, diqqət etmək lazımdır ki, su boğazdan aşağı getməsin.

Yanlışlıq: Orucluq vaxtı toy-bayram keçirtmək olmaz.

Həqiqət: Mübarək ayda toy etməklə bağlı heç bir məhdudiyyət yoxdur. Məhdudiyyət, hər zaman olduğu kimi, haram məclislərə və bunlara xas atributlaradır.

Yanlışlıq: Namaz qılmayan oruc tuta bilməz.

Həqiqət: Bunlar - 2 müxtəlif vacib əməllərdir. Lakin, onlardan birinin yerinə yetirilməsi digərinin yerinə yetirilməsindən asılı deyil və bununla şərtlənmir.

Yanlışlıq: Səhvən nəsə yeyəndə və ya içəndə oruc pozulur və onu artıq davam etmək gərək deyil.

Həqiqət: Səhvən nəyisə yemək və içmək orucu pozmur. Amma, oruc tutduğunuzu xatırladığınız anda dərhal qida və maye qəbulunu dayandırmaq və qida qalığını ağız boşluğundan xaric etmək gərəkdir.



Tovuz rayon Dondar Quşçu kənd sakini, 2-ci Qarabağ müharibəsi veteranı, döyüşlərdə göstərdiyi sücaətə görə Prezident tərəfindən 2 dəfə medalla təltif edilmiş Əliyev Kamran Əliş oğlunun  Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin Tovuz rayon Bölməsinin əməlkdaşaları tərəfindən haqsız təzyiqlərə düçar olması utancverici bir hadisədir.

 İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra ailəsi üçün çörək pulu qazanmaq məqsədi ilə, rayonun Aşağı Quşçu kəndi ərazisində yerləşən “Viktoriya” çay evini işlədən Kamran Əliyev 24 fevral 2022-ci il tarixdə sözügedən agentliyin Tovuz bölməsində çalışan Əhmədov Elçin Əhməd oğlunun və Feyzizadə Elvin Sahib oğlunun  “yoxlamasına” məruz qalır.  Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin əsasnaməsindən tam kənara çıxan həmin şəxslər  özlərinə məxsus kameraları sönmüş halda , hətta Elçin Əhmədovun da  içkili vəziyyətdə obyektə daxil olaraq birbaşa 200 manat məbləğində cərimə yazacaqlarını bildirirlər. Kamran Əliyev həmin şəxslərin qanundan kənara çıxmaları haqqında onlara söyləsə də, agentin işçiləri  deyilənləri eşitmədən, guya əsəbləşərək  qərəzli şəkildə 4000 manat cərimə yazmalı olurlar. Əməli ilə işləri bir müstəvidə cəmləşməyən Elçin və Elvin müharibə veteranına onu da bildirirlər ki, “bu baş idarənin göstərişidir. Hər il tabeçiliyində olduğumuz agentlik Qarabağın inkişafı üçün 5 milyon pul ödəyir. Ona görə də, bizə tapşırıq var ki, obyektləri nöqsan oldu, olmadı cərimələməliyik”.

  Bəli, dövlətin adından və vəzifəsindən sui istifadə edərək  vətən üçün döyüşmüş  bir müharibə veteranına bu cür əsassız təzyiq nə dərəcədə doğrudur?



  Müharibə veteranı Kamran Əliyevin dediklərinə görə, 2-ci Qarabağ müharibəsi zamanı qida təhlükəsizliyinin əməkdaşları, Tovuz rayon sakinləri Elçin Əhmədov və Elvin Feyzizadə çağırış yaşlı olublar. Hər ikisinin müharibədən necə qaçıb gizlənməsi də sual doğurur. Bundan əlavə hər iki şəxs tutduqları vəzifədən digər adda da sui istifadə edənlərdir. Belə ki, Elvin Feyzizadənin əmisi oğlu Tovuz rayon mərkəzi xəstəxanasının yaxınlığında “Ləziz” kafesi işlədir.  Əmisi oğluna havadarlığı şəxsən Elvinin özü edir.  Elvinin həmin kafeyə cəriməni 4000 manat deyil, 300 manat yazması deiklərimizi sübuta yetirir.

 Digər əməkdaş Elçin Əhmədovun bacısının adına Tovuz rayonunda “Həyat” restoranı fəaliyyət göstərir. Həmin restorana hələki 1 manat da olsun cərimə yazılmayıb. Ola bilər ki, yazıdan sonra həmin restorana köhnə tarixə cərimə yazılmış olsun.

  Vətəndaş Kamran Əliyev Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin Tovuz Bölməsinin belə özbaşınalıqlarını və haqsızlıqlarını qəbul etməyərək, haqlı olaraq Prezident başda olmaqla aidiyyəti orqanlara ərizələrlə müraciət etmişdir. Bundan əlavə agentlik Kamran Əliyev tərəfindən Tovuz rayon Məhkəməsinə də verilib.

  İnanırıq ki, Kamran Əliyevin haqq işi qanun naminə öz həllini tapacaqdır.

                                                                                      
              İlham Hacalı



1992-ci il fevralın 26-da Ermənistan silahlı birləşmələri və keçmiş SSRİ-nin 366-cı motoatıcı alayı Azərbaycanın və bütövlükdə 20-ci əsrin tarixində dəhşətli faciələrdən birini - Xocalı soyqırımını törətdilər.

Həmin şaxtalı gecədə mülki əhalinin bir hissəsi meşədən keçərək şəhəri tərk etdi. Onların arasında Sədaqət Hüseynova, onun iki oğlu, qızı və uşaqları ilə bacısı da olub. Qadın yemək və su olmadan beş gün meşədə qalıb. Yalnız o və 15 yaşlı bacısı qızı sağ qalıb.

 

S.Hüseynova Media.Az-a müsahibəsində bu taleyüklü günü, eləcə də ondan əvvəlki və sonrakı hadisələri xatırlayıb:

- 1959-cu ildə Xocalıda anadan olmuşam. 21 yaşımda ailə qurmuşam. Bu evlilikdən üç övladımız olub: Nəbi (1981-ci il təvəllüdlü), Sevinc (1985) və Roman (1986) Ağairovlar. Xoşbəxt yaşayırdıq... Heç kimin ağlına belə gəlməzdi ki, ermənilər bizim doğma yerlərimizi yerlə-yeksan edib, belə bir şey törədəcəklər...

- Faciədən bir qədər əvvəl Xocalıda vəziyyət necə idi?

- Əhalisi əsasən ermənilərdən ibarət olan kəndin yaxınlığında yaşayırdıq. İnanın, elə bir axşam olmurdu ki, onlar tərəfdən artilleriya atəşinə tutulmayaq. Atəş müvəqqəti dayananda təəccüblənirdik və onların orada nə etdikləri ilə maraqlanırdıq. Bir dəfə ikinci mərtəbədə ailəvi şam yeməyi yeyərkən damımızı mərmi deşdi. Bu səbəbdən fevralın 26-na qədərki son günlərdə uşaqlarımla bacımın evində gecələdim. O, hava limanının yaxınlığında yaşayırdı, həmin vaxt ora daha təhlükəsiz idi.

Azərbaycan Daxili İşlər Nazirliyinin OMON-u vəziyyətin ağır olduğunu nəzərə alaraq hər axşam kişiləri küçələrə patrul xidmətinə göndərirdi. Onların arasında ərim və qayınatam da var idi. Bundan xəbər tutan keçmiş sovet ordusunun 366-cı motoatıcı alayının hərbçiləri silah axtarmaq üçün evlərimizdə axtarış aparmağa başladılar. Amma xocalılarda heç nə yox idi. Tapdıqları yeganə şey ov tüfəngi oldu, onu da müsadirə etdilər.

- Xocalını tərk etmək barədə düşünürdünüzmü?

- Biz çox istəyirdik ki, qalaq, amma bunun nə qədər təhlükəli olduğunu anladıq. Fevral ayında mən və uşaqlarım mütəmadi olaraq hava limanına gedirdik, orada xilasedici helikopterlər olurdu. Yaşayış məntəqələrini tərk etmək istəyənlər o qədər çox idi ki, hamını təxliyə etmək olmurdu. Şansı gətirənlər arasında bacım və üç uşağı da var idi. Onları Ağdama apardılar. Lakin o, bir yad evdən digər evə davamlı yer dəyişmələrə dözə bilməyib Xocalıya qayıtdı.

- 25 fevralı - Xocalı soyqırımından bir gün əvvəli yadımıza salaq...

- Həmin gün nə işıq, nə də istiliyimiz var idi. Yemək demək olar ki, bitmişdi, uşaqlar ac qalmışdı. Yaxınlıqda xəmiri pulsuz paylayan çörək sexi var idi. Ondan gətirdim çörək bişirdim, amma yeməyə vaxtımız olmadı. Gecə atışmaların intensivliyi daha da gücləndi. Qayınatam dedi ki, tez bir zamanda uşaqları götürüb bacımın yanına gedim. Bir daha evə qayıtmayacağımızı o zaman bilmirdim... Bir saata yaxın piyada onun yanına getdik. Oraya çatanda ürəyimdə narahatlıq vardı: dəhşətli bir şey olacağını əvvəlcədən hiss etdim, evə qayıtmaq istədim.

- Amma geriyə yol yox idi...

- Bəli, artıq çox gec idi. Təcili vəziyyətdə evdən tez qaça bilmək üçün üst geyimində yatmalı olduq. Bu zaman yaşayış məntəqəmiz mühasirəyə alınmışdı. Qeyd edim ki, Ermənistanın silahlı qüvvələri uzun müddət Xocalıya girməyə ürək etməmişdi, onlar hücumu yalnız 366-cı motoatıcı alayın hərbi heyəti və texnikasının köməyi ilə həyata keçirə bilmişdilər.

- Xocalının mühasirəyə alındığını nə vaxt anladınız?

- Uğultu və partlayış səsləri eşitdik, dərhal çarpayıdan sıçrayıb evdən qaçdıq. Kimi ayaqqabı geyinməyi bacardı, kimi isə başmaqla və ayaqyalın qaçdı. Eyni zamanda, unutmaq olmaz ki, soyuq qış idi, qar yağırdı... Mən, uşaqlar, bacım, onun əri və bacısı oğulları qohumların yanında gizlənmək üçün zirzəmiyə qaçdıq. Bizdən başqa orada artıq xeyli adam var idi. Saat yarımdan sonra poçtun rəisi gəldi, bacısı və anası bizimlə gizləndiklərinə görə qaçmağımızı məsləhət gördü. Ermənilər qəbiristanlıqları, tikililəri yandırmağa, evləri uçurmağa başlamışdılar. Zirzəmidən çıxıb, qaranlıqda, faktiki olaraq davamlı atəş altında hasarlar və kollar boyunca getməyə başladıq. Ermənilər hər tərəfdən atəş açırdılar. Hətta bir güllənin qolumun üstündən keçdiyini hiss etdim.

- Həmin vaxt yoldaşınız harada idi?

- Həmin axşam həyat yoldaşım həmişəki kimi şəhərdə keşik çəkirdi. Xocalını mühasirəyə alanda o yaşlı valideynlərini və uşaqlıqdan ayaqları iflic olan bacısını götürmək üçün özünü evə çatdırıb. O, anasını çıxara bilsə də, təəssüf ki, baldızımın çıxmasına kömək edə bilməyib. Tezliklə ermənilər evə soxularaq onu öldürüblər. Qızın cəmi 25 yaşı var idi...

Yoldaşım və valideynləri beş mərtəbəli binaya çatdılar və bir müddət orada gizlənə bildilər. Atışma o qədər şiddətli idi ki, istənilən hərəkət onların həyatı bahasına başa gələ bilərdi. Təxminən bir saat sonra şəhərə duman çökdü. Onlar bundan istifadə edərək binadan çıxıb meşəyə tərəf yollanıblar. Yoldaşım sonra dedi ki, onlar yamaca qalxıblar. Anasını qaldırdıqdan sonra qadınlara və uşaqlara kömək etmək üçün bir neçə dəfə qayıdıb. Həmin saniyələrdə ümid edib ki, bizə də kimsə kömək edir...

- Bəs həmin vaxt siz harada idiniz?

- Qaranlıqda hara getdiyimizi dəqiq müəyyən etmək çətin idi, amma biz Ağdama getmək istəyirdik. Keçilməsi çətin olan Qarqar çayına çatdıq. Suyu buz kimi idi... Uşaqları növbə ilə qucağıma alıb çayın o biri tərəfinə keçirdim.

Bacımın uşaqlarına valideynləri kömək edirdi. O ərazidə çox adam var idi, aramsız səs-küy vardı: biri anasını, biri qardaşını, o biri bacısını axtarır... Diz boyu qar, qulaqlarda cingilti və sıldırımlı meşə yolu – bu şəraitdə ac və yarı geyinmiş halda güclə yeriyirdik. Yanımızda heç nə yox idi: nə yemək, nə kibrit çöpü, nə də isti paltar...

- Axı heç kimin ağlına gəlməzdi ki, belə bir şey baş verə bilər...

- Bilirsiniz, o anlarda belə düşünürdük ki, meşədə oturacağıq, ermənilər sakitləşəcək, sonra evə qayıdacağıq. Çox yorulmuşduq. Qışqırırdım, kömək istəyirdim, amma hamı öz əzizlərinin həyatı üçün mübarizə apardı. Biz yeriməyə davam etdik, birdən bacının əri izdihamın arasında soyuqdan ayaqları boşalmış qardaşını gördü. Bacımın oğlu atasına tərəf dönüb dedi: - Ata, əmidən ayrılma, özümüz davam edəcəyik. Bu sözlərdən sonra yeznəm qardaşına köməyə getdi. Onlar yavaş-yavaş arxamızca gəlirdilər. Ancaq tezliklə bacım və uşaqlarla əsas kütlədən ayrıldıq.

- Azdınız?

- Bəli, yorğunluqdan digərlərindən geri qaldıq və azdıq. Nəticədə, dağın ətəyinə çatdıq və gecəni kiçik bir şam ağacının altında keçirmək qərarına gəldik. Qarın üstündə oturub başımı qaldırdım və hər bir ağac mənə nəhəng adam kimi göründü. Aradan bir müddət keçdi, dönüb baxıram ki, Sevinc balam soyuqdan göyərib, tərpənmir. Onu masaj etməyə başladım, birtəhər qızdırmağa çalışdım. Amma qızım gözümün qabağında soyuqdan dondu. Həmin il o, birinci sinfə getməli idi, hərfləri yazmağı təzəcə öyrənirdi... Səhərə yaxın anladım ki, ən kiçik uşaq, beş yaşlı Roman və bacımın iki oğlu da nəfəs almır. Onlar soyuqdan ölmüşdülər. Onda bacımla nələr yaşadıq... sözlə ifadə etmək mümkün deyil. İnsana məxsus olmayan səslə qışqırdıq, köməyə çağırdıq, saçlarımızı yolduq, sözün əsl mənasında özümüzü öldürürdük... Amma ətrafda heç kim yox idi.

- Dəhşətdir...

- Üçüncü gün keçmişdi, heç kimi görməmişdik, hara gedəcəyimizi bilmirdik və daha yaşamaq istəmirdik. Gördüm ki, böyük oğlum Nəbi daha dözə bilmir. Mən onu isitməyə çalışdım və onu yedirtməkdən ötrü heç olmasa ot tapmaq üçün nəhəng qar qatının altına da baxdım. Heç nə tapa bilmədim. Fevralın 28-də Nəbi də dünyasını dəyişdi. Mən bütün övladlarımı itirdim.

Həmin vaxt bacım artıq ayaq üstə dura bilmirdi, ayaqları uyuşmuşdu. O, mənə dedi: “Burada oturmaqla möcüzə baş verməyəcək. Qızımı götür və get, mən burada sizin köməklə qayıdacağınızı gözləyəcəm. 15 yaşlı bacım qızı ilə Ağdama yol tapmaq ümidi ilə ondan ayrıldıq. Onda hələ bilmirdik ki, bacım, üç uşağım və onun iki uşağı şam ağacının altında bu dünyadan köçəcəklər... Onları bir daha sağ görmədik.

- O günlərdə nələr yaşadığınızı təsəvvür belə etmək çətindir...

- Sözlə ifadə edilə bilməz. Yeganə təsəlli o idi ki, onlar üçün geri qayıdıb bacımı xilas edib, heç olmasa uşaqları basdıra biləcəyik. Bacım qızının yoluna davam etməyə gücü qalmamışdı. Mən sadəcə onu özümlə sürükləyirdim. Xoşbəxtlikdən günəş çıxdı, qar əridi və nəhayət çaya çatdıq, ondan bir qədər aralıda kafe vardı. Bacımın qızına dedim: “Görürsən? Bura məktəbdir, orda uşaqlar var!”. Mən özümdə deyildim, sadəcə göz yaşlarına boğulmuşdum.

Bir az da getdikdən sonra bir kənd gördük. Ona çatmaq üçün qayaya qalxmalı olduq. Yuxarı qalxmağa başladıq: yuvarlandıq, yenidən dırmaşmağa başladıq və yenidən yıxıldıq. Ancaq tezliklə məqsədimizə çatdıq. Artıq gecə idi, beş gün keçmişdi... Qəsəbəyə yaxınlaşdıq, üç əsgər gördük...

- Yoxsa ermənilər idi?

- Özümüz də başa düşmədik, çox qorxduq... Bacım qızı ilə qaçmağa yer olmadığını başa düşdükdə yolun ortasında donub qaldıq. Amma bizə müraciət edəndə anladım ki, onlar azərbaycanlı oğlanlardır. Təsəvvür edin, onlara baxırdım, amma heç nə deyə bilmirdim. Sadəcə bacımın və uşaqların qaldığı istiqaməti göstərirdim. Əsgərlər ora getməyin çox təhlükəli olduğunu bildirdilər. Bizi Xocalıdan bura gələnlərin hamısını isitdikləri evə apardılar.

- Ora hansı şəhər idi?

- Şəhər yox, Ağdam rayonunun Gülablı kəndi idi. Mənə ilk tibbi yardım göstərmək üçün ayaqqabılarımı çıxarmağa çalışdılar. Ayaqqabının birini çıxarmaq mümkün oldu, amma o biri çıxmadı... Sanki ayağım ayaqqabının içərisində şişib qalmışdı. Mən onu isti suya qoydum. Yalnız yarım saatdan sonra ikinci ayağımı çıxara bildim, ancaq ayaq barmaqlarımın dərisi ilə birlikdə. Amma bilirsiniz, mən bu qətiyyən vecimə deyildi, fiziki ağrı hiss etmirdim.

- Qəlbinizdəki ağrı daha güclü idi...

- Buna elə əmin oldum ki. Daha sonra hamını xəstəxanaya gedən qatara mindirdilər. Orada yaraları müalicə edən həkimlər var idi. Mənə iynə vurdular, gözlərim qaraldı və huşumu itirdim. Oyananda palatada idim. Harada olduğumu və nə baş verdiyini anlamırdım. Ətrafıma toplaşan həkimlər Bakıda olduğumu dedilər. Şaxtadan üzümün dərisi çatladığından danışmaq mənim üçün çətin idi.

- Həkimlər ayağınızı sağalda bildilər?

- Məndə qanqren (toxumanın bir hissəsinin öldüyü patoloji proses) yarandı, ona görə də əməliyyat edilməli oldum. Yadımdadır, türk jurnalistləri xəstəxanaya gəlmişdilər. Həkimlərdən şəkil çəkdirmək üçün ayaqlarını açmağı xahiş etdilər. Sarğı çıxarılanda ayağa qalxdım və gördüm ki, üzərində bircə barmaq qalıb. Amma düzünü deyim ki, heç əzalarım olmasaydı da olardı, təki bacım və uşaqlarım yanımda olaydılar...

- 15 yaşlı bacınız qızı harada idi?

- O da xəstəxanadaydı. Atası xilas olub onu burada tapa bilmişdi.

- Bəs həyat yoldaşınız...

- Xoşbəxtlikdən o, valideynləri ilə birlikdə Xocalını tərk edə bilmişdi. Yoldaşım bütün xəstəxanaları gəzib, uzun müddət məni axtarıb. O fikirləşib ki, biz ondan xeyli əvvəl Ağdama köçmüşük, oradan da bizi Bakıya təxliyə ediblər. Amma yanıma gələndə dedim ki, uşaqlarımızın hamısı ölüb. O vaxta qədər biz 12 il idi evli idik, birlikdə gözəl, xoşbəxt bir həyat yaşayırdıq. Amma buna baxmayaraq, ondan məni dərdimlə baş-başa buraxmasını xahiş etdim. Onda mənə dedi: “Sədaqət, bu bizim ümumi dərdimizdir. Mən səni heç nəyə görə tərk etməyəcəyəm. Elə fikirləşəcəm ki, biz evlənmişik və illərlə uşaq sahibi olmamışıq.

Xəstəxanada çox qaldınız?

- İki aydan bir az çox. Hər gün yanımıza tələbələr gəlirdi və mən elə təsəvvür edirdim ki, onlar mənim övladlarımdır.

Bilirsiniz, xəstəxanada tez-tez bacımla uşaqlığımızı yadıma salırdım. Mən altı aylıq olanda valideynlərim boşandılar. Biz atamla və onun tərbiyəmizə əhəmiyyət verməyən yeni arvadı ilə yaşayırdıq. Biz anamızı heç görmədik, çünki atam buna qarşı idi. Çox ağır bir həyat yaşadıq, birlikdə nə qədər yol keçmişdik... Bacımla mən öz ailəmizi qurmaq, övlad sahibi olmaq və onlara bizdə olmayan o istilik, məhəbbət və sevgini bəxş etmək arzusu ilə yaşadıq. Ancaq qismətimizdə bunu yaşamaq yox imiş...

- Sonra həyatınıza necə davam etdiyinizdən danışardınız...

- Həyat yoldaşım və onun valideynləri, eləcə də Xocalı soyqırımının digər qurbanları ilə birlikdə məni Naftalan sanatoriyasına yerləşdirdilər. 1993-cü ildə bizim oğlumuz oldu. Bəlkə də inanmazsınız, onu qucağıma belə ala bilmədim. Üç övladım o ağacın altında qaldığı halda yaşamağa davam etdiyim üçün vicdan əzabı çəkirdim. Uşağı yalnız ərim gəzdirirdi... Elə bilirdim ki, qonşular məni görsələr, dərhal təhqir etməyə, qınamağa başlayacaqlar. Evdə uşaqla oynaya da bilmirdim. Dayə kimi oyuncaq verirdim, özüm də ev işləri ilə məşğul olurdum və ərinin valideynlərinə qulluq edirdim.

1996-cı ildə qızımız dünyaya gəldi və mən hələ də uşaqlara tam baxa bilmirdim. Bilirsinizmi, sanki o vaxt nə baş verdiyini anlamırdım, real həyat yaşamırdım... Mənzilimizin eyvanından məktəb görünürdü. Dərslər bitib uşaqlar evə qayıdanda pəncərədən baxa bilmirdim. Hərdən çölə baxıb Nəbi, Sevinc və Romanla həmyaşıd olan məktəbliləri görürdüm. Təsəvvür etdim ki, onlar mənə tərəf gəlirlər.

- Ailəniz sizə dəstək oldumu?

- Əlbəttə. Hamı məni sakitləşdirirdi: “Bəsdi, özünə bu qədər əzab verdin. Bu müharibədir, sənin günahın yoxdur”. Deyirdilər ki, tamamilə dağılmış ailələr var. Həyat yoldaşım çox dəstək oldu. Günlərlə dərddən yatağa düşəndə, qayğıma qalırdı, qaşıqla məni yedirirdi, təsəlli verirdi. O bütün əzizlərimi əvəz etdi.

- Yəqin ki, artıq nəvələriniz var...

- Bəli. Uşaqlarım böyüdü. Oğlum oxuyub, hərbi xidmətini bitirib... O əsgərliyə gedəndə özümə yer tapa bilmirdim. O, xidmətdən qayıdan gün bizim görüşməyimizə baxmaq üçün evdən kənarda izdiham yaranmışdı. Oğlumu görəndə yanına qaçıb başından ayağına qədər öpdüm. Onu möhkəm qucaqlayanda elə bildim ki, sanki bir uşağımla meşədə qalan bütün uşaqlarım yanıma qayıtdı...

Bir müddət sonra onu evləndirdik və ilk nəvəm dünyaya gəldi. Keçən il oğlum həyat yoldaşımla müharibəyə getmişdi. Hər dəfə televiziyada torpaqların işğaldan azad olunduğu elan ediləndə, əsgərlərimizi göstərəndə ekrana qaçıb onları öpürdüm. Qəhrəmanlarımızın, şəhidlərimizin, müdrik Prezidentimizin sayəsində biz ədaləti bərpa etdik.

- Qızınız da ailə həyatı qurub?

- Bəli. Onun da övladı var. Mən ancaq övladlarım, nəvələrim üçün yaşayıram, nəfəs alıram. Hər gün əllərimi göyə qaldırıb, onları mənə verdiyi üçün Allaha şükür edirəm. Tam xoşbəxtlik üçün Nəbim, Sevincim, Romanım yoxdur. Həmişə yatmazdan əvvəl onlara deyirəm: “Gecəniz xeyrə qalsın, uşaqlar”. Və hər gün səhəri “Sabahınız xeyir” sözləri ilə başlayıram.

- Xatirələr heç vaxt ölmür...

- Mən bu xatirə ilə yaşayıram. İnanın ki, hər fevral ayında mən yenidən 1992-ci ilə, Xocalıya qayıdıram və bu günləri təkrar-təkrar yaşayıram. Məndə onların bir şəkli belə yoxdur ki, yatmazdan əvvəl öpüm. Qəbiristanlığa gedib məzarlarına gül də qoya bilmirəm. Heç nə yoxdur. Yalnız xatirələr var...



İstintaqı yenilənən “Tərtər işi” üzrə 178 nəfərə işgəncə verildiyi məlum olub.

 Baş Prokurorluğun İstintaq İdarəsinin rəisi Nemət Əvəzov bildirib ki, hazırda aktiv istintaq tədbirləri davam etdirilir:

“Bu günədək 296 nəfər zərərçəkmiş şəxs kimi tanınıb, onlardan 178 nəfərə işgəncə verildiyi məlum olub. Təqsirləndirilən 4 nəfər barəsində həbs qətimkan tədbiri seçilib”

© 2017 www.bizimaz.az - Bütün hüquqlar qorunur.
Saytda yerləşdirilmiş hər bir materiala olan hüquqlar Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə, həmçinin müəlliflik hüququ qanunlarına əsasən qorunur.
Müəlliflərin mövqeyi redaksiyanın mövqeyi ilə uyğun gəlməyə bilər. Saytdakı materiallardan istifadə zamanı istinad zəruridir.
Ünvan: Bakı AZ 1073 Mətbuat prospekti, 529-cu məhəllə, "AZƏRBAYCAN" nəşriyyatı, 2-ci mərtəbə, 44-cü otaq
Tel:(+944 12) 510 24 66; Mob:(+994 50) 346 25 52;
Təsisçi: Z.Vəliyev
Baş redaktor: Asif (Talıboğlu) Şükürov